Mostrando títulos en Europa

De geheimen van de grootste genie uit de geschiedenis. Leonardo da Vinci wordt gezien als het meest creatieve genie ooit. Naast zijn wereldberoemde werk als schilder was hij ook uitvinder, schrijver, architect, beeldhouwer, componist, anatomist, filosoof, natuurkundige, scheikundige en ingenieur. Op basis van duizenden pagina's van Da Vinci's aantekenboeken en nieuwe ontdekkingen over zijn leven en werk vertelt Isaacson een prachtig verhaal over hoe Da Vinci's kunst verweven is met de wetenschap.

Een bruisende geschiedenis van het Amsterdamse straatleven in de zeventiende en achttiende eeuw. Na alle boeken over belangrijke bestuurders krijgen nu eindelijk ook de gewone Amsterdammers uit die tijd een gezicht. Het Amsterdamse centrum staat vol monumenten. Maar al die stenen herinneringen aan een rijk verleden zeggen weinig over hoe de zeventiende- en achttiende-eeuwse Amsterdammers de openbare ruimte gebruikten. Wie kwam je tegen in de straten van het oude Amsterdam? Wat zag je, hoorde je en maakte je mee als je je door de stadspoorten naar binnen begaf?

Het bijzondere verhaal van Nederlands vergeten buurland Moresnet. Van 1816 tot 1918 lag Moresnet aan de Nederlandse zuidgrens. Het landje had 300 inwoners, die zich in de loop van de tijd echt een volk begonnen te voelen. Ze hadden een eigen hoofdstad (het dorp Kelmis), een staatshoofd (de burgemeester) en een verdedigingsmacht (de veldwachter). De vrijheid en lage belastingen trokken duizenden avonturiers aan en Moresnet groeide uit tot een voorbeeld van hoe mensen zonder grote overheid gelukkig en welvarend konden worden. Sterker nog, de wereldvrede moest hier beginnen.

1302 is een historisch jaar. Vlaanderen dankt er zelfs zijn feestdag aan: 11 juli, de dag waarop in Kortrijk de Guldensporenslag werd uitgevochten. Lange tijd was 1302 ook het onderwerp van talloze polemieken en mythes. Wat maakt 1302 zo iconisch? Het verhaal van 1302 begint met het economisch welvarende Vlaanderen dat ten prooi valt van een sluwe Franse koning. Maar wanneer al lang gistende spanningen in de Vlaamse steden tot explosie komen, stort het Franse bouwwerk in.

Wie het heden én de toekomst wil begrijpen, kan niet om de geschiedenis heen. Europa heeft een lange en roerige voorgeschiedenis met zijn buren. Waar de geografische grenzen al sinds mensenheugenis vastliggen, zijn de door de mens getrokken staatsgrenzen vrijwel voortdurend verschoven. Kijk maar naar Polen, het 'land op wieltjes' dat heen en weer schoof en zelfs lange tijd van de kaart verdween. Of naar het koloniale tijdperk, waarin de Europeanen in Afrika, Azië en het Midden-Oosten de dienst uitmaakten en willekeurig grenzen trokken, wat leidde tot gruwelijke oorlogen. De randen van Europa zijn al veel langer rafelig.

Griekse mythologie is als een oude schatkist vol verhalen die de menselijke ervaring en de wereld om ons heen verkennen. Het is een raamwerk waardoor mensen door de eeuwen heen hun plaats in het universum hebben begrepen. Deze verhalen waren niet alleen entertainment voor de oude Grieken, maar dienden ook als een manier om de complexiteit van het menselijk bestaan te begrijpen.

We gaan nu de prachtige wereld in van de Germaanse mythologie, waar goden de hemel bewonen, mythische wezens ronddwalen en epische verhalen de essentie van het bestaan vormgeven. Deze verzameling van goden, godinnen, verhalen, mythen en sagen uit de Germaanse streken neemt je mee op een reis door de tijd, terug naar de wortels van een rijke en complexe mythologische traditie.

Welkom in de betoverende wereld van de Noorse mythologie, een rijke schat aan goden, godinnen, verhalen, mythen en sagen die de harten en verbeelding van generaties hebben gevangen. Reis met ons mee naar het mysterieuze Scandinavië, het thuisland van de Vikingen, waar de lucht doordrenkt is met de geur van avontuur en de echo's van oude legendes nog steeds resoneren.

In de mysterieuze nevels van het oude Groot-Brittannië ontvouwde zich een rijke wereld van goden, godinnen en epische verhalen. Welkom bij "Keltische Mythologie: Goden, Godinnen, Verhalen, Mythen en Sagen uit Groot-Brittannië." In deze reis door de tijd zullen we de geheimen van de Keltische mythologie ontrafelen, een wereld doordrenkt van magie, heroïek en diepgewortelde overtuigingen.

Als er een geschiedenis is die alle facetten van drama, tragiek, onderdrukking, oorlog, terreur en geweld in zich heeft dan is het wel de Duitse. Welke plek had Duitsland in Europa? In de negentiende eeuw bracht de zoektocht naar een politieke eenheid zowel culturele inspiratie als politieke onrust en strijd. Na de Frans-Duitse Oorlog, de Eerste en Tweede Wereldoorlog moesten Duitsland en de Duitsers zichzelf opnieuw uitvinden. Dat gebeurde aanvankelijk op twee manieren in twee verschillende staten: de democratische Bondsrepubliek en de communistische DDR.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog planden krijgsgevangen gemaakte geallieerde officieren een reeks gedurfde ontsnappingen uit kamp Colditz, een grimmig gotisch kasteel dat in nazi-Duitsland als gevangenis werd gebruikt. Colditz gold destijds als behoorlijk escape-proof: het was een vesting met dikke kasteelmuren, een gesloten binnenplaats, gelegen op een rots, met meer bewakers dan gevangenen en de politie en de bevolking van de dorpen eromheen waren alert op ontsnappers. Kortom: je kon er niet makkelijk weg.

Een vlaag van natte hond wurmt zich door dikke blauwe wierookwolken in de Onze-Lieve-Vrouwekerk. De penetrante geur van lijken in ontbinding vermengt zich met de parfumwalm van opgetutte kooplui. Aan een van de tientallen zijaltaren rinkelt voor de honderdste keer een bel. Orgelspel en klokkengelui overstemmen de kreet van een marktkramer bij het portaal. In het schemerduister, langs monumentale schilderijen en fluwelen gordijnen, turen heiligen naar de wirwar van kerkgangers.

Een baanbrekend, meeslepend verhaal over hoe Duitse bedrijven als BMW, Dr. Oetker, Porsche en Volkswagen zich verrijkten tijdens de Tweede Wereldoorlog en er na de oorlog nauwelijks sancties volgden. In 1946 werd magnaat Günther Quandt gearresteerd wegens vermeende nazi-samenwerking. Quandt, patriarch van Duitslands meest iconische industriële imperium, een dynastie die tegenwoordig bmw bestuurt, beweerde dat hij door minister van Propaganda Goebbels was gedwongen zich bij de partij aan te sluiten. De rechtbanken spraken hem vrij. Maar Quandt loog en hij was niet de enige.

Abraham Kuyper (1837-1920) was zonder twijfel één van de merkwaardigste figuren van de Nederlandse geschiedenis. Kuyper richtte zijn eigen dagblad, partij, universiteit en kerk op, de instrumenten waarmee hij de strijd aanbond tegen ‘de revolutie’, tegen liberalisme, socialisme, evolutieleer, Tachtigerpoëzie, Multatuli, enzovoorts. Terwijl hij voor zijn gereformeerde achterban een nieuwe Mozes leek, was hij voor menig ander een dagelijkse steen des aanstoots. Maar wat men ook van hem vond, feit is dat de invloed van deze ‘geroepene’ op de Nederlandse samenleving aanzienlijk was.

Centrale banken zoals de Fed in de V.S. of de Europese Centrale Bank (ECB) zijn sinds de kredietcrisis van 2007-2008 niet weg te slaan van de voorpagina’s van de kranten. Zij hebben in 2008 de wereldeconomie van een diepe depressie gered en zijn tot op de dag van vandaag de instellingen die de economieën en financiële markten overeind houden. Kortom, ze zijn zeer belangrijk. Ze zijn echter ook black boxes: heel weinig mensen weten wat die instellingen doen, waarom ze doen wat ze doen en hóe ze doen wat ze doen.

Hector Berlioz (1803-1869) is in de Franse toonkunst een bijzondere eenling, een componist zo origineel, dat de Fransen er nog steeds een beetje moeite mee hebben. Hij werd veel bekender in Duitsland en Engeland dan in het wat stijve en academische Frankrijk. Berlioz was in veel opzichten een kind van de jaren twintig en dertig van de negentiende eeuw, toen restauratie en revolutie hand in hand leken te gaan. Het was de tijd van de burgerkoning Louis Philippe, maar ook van schrijvers als Victor Hugo, Gérard de Nerval en Alfred de Musset. Bovendien was Berlioz een grote fan van Shakespeare.

Dankzij goed generaalschap, een solide leger en een flinke dosis geluk wist de Macedonische koning Alexander de Grote tussen 334 en 323 v.Chr. het oppermachtige Perzische Rijk te onderwerpen. Hierdoor kon de Griekse cultuur zich verspreiden naar Egypte, Babylonië, Iran, Centraal-Azië en de vallei van de Indus. Jona Lendering laat zien hoe het Perzische Rijk in conflict raakt met Macedonië. Vervolgens behandelt hij Alexanders troonbestijging, de consolidatie van zijn macht in Europa en de inval in Azië.

Het tijdperk van de verlichting (ook wel het tijdperk van de factor of gewoon de verlichting genoemd) was een intellectuele en filosofische beweging in Europa in de 18e eeuw die de wereld van ideeën beheerste. De Verlichting promootte concepten als vrijheid, ontwikkeling, tolerantie, broederschap, constitutionele federale regering en scheiding van geloof en staat door zich te concentreren op het nastreven van vreugde, de soevereiniteit van de rede en het bewijs van de zintuigen als primaire bronnen van kennis.

De historische Verlichting wordt vandaag zowel verguisd als opgehemeld. Sommigen ontwaren in onze politieke zeden een Verlichtingsfundamentalisme, anderen menen dat de idealen van de Verlichting bedreigd worden. In deze serie hoorcolleges worden de verschillende aspecten van de Verlichting belicht en in verband gebracht met hedendaagse problemen en debatten. De zeven deskundigen benaderen het onderwerp vanuit diverse disciplines: historisch, economisch, religieus, sociaal en juridisch.

Bestaat er zoiets als een Europese identiteit? Deelt een Oostenrijker iets met een Belg dat ze niet met een Cubaan of een Canadees gemeen hebben? Europa bestaat, maar misschien vooral als beeldvorming. En dat zelfbeeld dat wij Europeanen met ons meedragen is vaag, divers en veranderlijk. In deze collegereeks graaft Joep Leerssen in de culturele geschiedenis van Europa, op zoek naar de elementen die samen dat caleidoscopische, tegenstrijdige, vage zelfbeeld uitmaken. Hoewel dat Europese zelfbeeld door de tijd sterk verandert, verdwijnen oude beelden niet volledig.