I rith samhradh na bliana 1985, bhí Éire corraithe leis an bparanormáltacht. Thosaigh dealbha diaganta den Mhaighdean Mhuire ar fud na tíre ag bogadh. Ach cad é a ghríosaigh na heachtraí seo? Cén fáth go raibh an Eaglais míchompordach leis an méid a bhí ag tarlú? Agus an míorúilt a bhí ann i ndáiríre, nó mass hysteria? Ar Seachtain, amharcann Doireann Ní Bhriain siar ar an bhliain inár thosaigh na dealbha ag bogadh.

Foclóir:

Ag urnaí: Praying

Deabhóid: Devotion

Foláireamh: Warning

Diaga: Sacred

Cráifeach: Religious

Is iomráití: Most well-known

Ar bhinn an tséipéil: On the gable on the church

Iniúchadh: Inspection

Iontaofa: Trustworthy

Tairbhe a bhaint as: To benefit from

Oilithreacht: Pilgrimage

Míshocair: Unstable

Frithghiniúint: Contraception

An Mhaighdean Mhuire: Our Lady

Clapsholas: Twilight

Ag stánadh: Staring

Samhlú: Visualisation

Easpag: Bishop

Díspeag: Belittle

Maslach: Degrading

Tua: Axe

Lámhscríbhinní: Manuscripts

Míorúilt: Miracle

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tá lá de na laethanta is tábhachtaí san fhéilire ag teannadh linn, All-Ireland Final Day. Tá dhá chraobh bainte amach ag Dún na nGall cheana ach is iad Ciarraí an foireann is rathúla i stair peile na tíre seo agus iad sa tóir ar chraobh uimhir 39 i mbliana. Le stair shaibhir peile fhoireann Jack O’Connor agus draíocht fhoireann Jim McGuinness, amharcann Tadhg Evans, eagraí spóirt leis The Wicklow People, siar ar bhlianta órga na bhfathach peile seo.

Foclóir:

• I bhfeighil: In charge
• Ré órga: Golden era
• Sean-naimhde: Old enemies
• Go smior: To the core
• Craobh: Championship
• Tréimshe: Period of time
• Tréaslú: Congratulations
• Athimirt: replay
• Dul san iomaíocht: To compete
• An lámh in uachtar: The upper hand
• Sár-choimhlint: Super contest
• Rogha na coitiantachta: The front runner
• Ní mar a shíltear a bhítear: Things are not as they seem
• A leithéid: The likes of
• Neodrach: Neutral
• Pointe beirithe: Boiling point

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ba smaointeoir, scríbhneoir aistí agus fealsamh radacach é Desmond Fennell.

Chuaigh a chuid tuairimí i gcoinne an ‘status quo’ go minic agus ní raibh eagla ar Fennell riamh snámh in aghaidh easa.

Chruthaigh sé meas agus conspóid araon - cibé áit a ndeachaigh sé.

Ach, ar chreid sé féin sna smaointe radacacha a bhí aige?

Ar Seachtain, labhraíonn Toner Quinn, eagarthóir an leabhar ‘The Radical Thinking of Desmond Fennell’, faoin na barúlacha neamhghnácha chuir an tír ag smaoineamh.

Foclóir:

Snámh in aghaidh easa: Swim against the current

Fealsúnaigh: Philosopher

Athbheoigh: Revitalise

Fostaíocht: Employment

Ré ar leith: A distinctive era

Dlúthchara: A close friend

Athrú struchtúrach: Structural change

Feiliúnach: Suitable

Clár oibre: Agenda

Fréamhacha: Roots

Geilleagar: Economy

Neamhspleách: Independent

Athmachnamh: Rethink

Dioscúrsa: Discourse

See omnystudio.com/listener for privacy information.

I mí Mhéan Fómhair beidh na mílte Gael ag dul chun na sráideanna i mórshiúl náisiúnta ar son na Gaeltachta agus na Gaeilge. Ach, an bhfuil pobal na Gaeilge ag troid na sean-chathanna céanna le breis agus caoga bliain? Agus cé chomh héifeachtach is a bhíonn léirsithe mar seo chun athrú polasaí a bhaint amach? Ar Seachtain, amharcann an t-iriseoir Áine Ní Bhreisleáin siar ar roinnt agóidí de chuid Conradh na Gaeilge agus an toradh a lean iad.

Foclóir:

Éileamh: Demand

Maoiniú: Funding

Maram: I suppose

Mórshiúil: Procession

Mianta: Wishes/Desires

Féinriail: Autonomy

Cumhachtaí: Powers

Uaillmhianach: Ambitious

Cáipéisí: Documents

Ré: Era

Gnáthphobal: Ordinary people

Go borb: Abruptly or Gruffly

Suaitheantas: Emblem

Mana: Motto

San áireamh: Included

Rachmasóirí: A derogatory term for the wealthy

Gan fiacail a chur ann: Not to mince one’s words

Daoine ón iasacht: Outsiders

Rathúil: Successful

Snáithe: Thread

Sean-chathanna: Old battles

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Cuireadh tús le hUachtaránacht Michael D Higgins i 2011, tar éis dó breis is milliún vóta a fháil agus sciar 56% faighte aige.

­

Ó shín i leith, ghlac sé leis an dúshlán a bheith mar Uachtarán do chách, agus níor chuir sé fiacail ina fhocail agus é ag labhairt amach go poiblí ar ábhair éagsúla.

­

Ach le deireadh a dhara téarma mar Uachtarán ag druidim linn agus a chomharba le roghnú sna míonna amach romhainn, cé a bheadh in ann teacht isteach sna sála air?

­

Ar Seachtain, amharcann an Dr Katie Whelan siar ar an am a chaith Micheál D Ó hUigínn in Áras an Uachtaráin agus tugann sí spléachadh ar na féidearthachtaí atá ann dá chomharba.

­

­

Foclóir:

­

Éirimiúil: Intelligent

­

Ualach: Weight/burden

­

Beag beann ar: Regardless of

­

Iontaofa: Trustworthy

­

Ionannú: Identification

­

Barántas: warrant

­

Go héagórach: Unjustly

­

Pardún iarbháis: Posthumous pardon

­

Rochtain: Access

­

Faillí: Negligence

­

Níor chuir sé fiacail ina fhocal: He didn’t mince his words

­

Cé is moite: Except

­

Go neamhbhalbh: Point- blankly

­

Iar-throdaí: Former fighter

­

Ceap magaidh: Mockery

­

Féidearthachtaí: Possibilities

­

Tugadh bata agus bóthar dó: He was shown the door

­

Ballraíocht: Membership

­

Tost: Silence

­

Dóchúlacht: Probability

­

Urlabhraí: Spokesperson

­

Bunús: Basis

­

Sna sála air: On his heels

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bhí go leor eachtraí cinniúnacha ann a d’fhág lorg ar dhul chun cinn na gluaiseachta LADTA+ in Éirinn.

Ó na 1970í ar aghaidh, tháinig méadú ar infheictheacht dhaoine aeracha sna meáin in Éirinn - rud a d’imir tionchar nach beag ar mheon mhuintir na tíre.

Ó phóga aeracha ar an scáileán i Ros na Rún, go hóráidí dodhearmadta in Amharclann na Mainistreach, seans go bhfuil sé deacair samhlú anois an streachailt a bhí os comhair an phobail aeraigh le comhionannas a bhaint amach.

Ar Seachtain, tógann tá an t-údar Naoise Dolan siar muid ar na heachtraí is cinniúnaí sna meáin Éireannacha ó thaobh an phobail aeraigh de.

Foclóir:

Eisceachtúil Exceptional

Aiseolas: Feedback

Maitheas: Benefit

Ionchur: Input

Gluaiseachtaí: Movements

Na meáin: Media

In ainneoin: Despite

Feiceálacht: Visability

Crógacht: Bravery

Baol: Danger

Cosc: Ban

Coimeádach: Conservative

Riachtanas: Necessity

Scaip físeán go rábach: A video went viral

Comhionannas: Equality

Amharclann na Mainistreach: The Abbey Theatre

Aiteach: Queer

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Bhí Liam Óg Ó hAnnaidh, nó 'Mo Chara' as Kneecap mar is fearr aithne air, os comhair na cúirte in Westminster Shasana inniu.

­Tá sé curtha ina leith gur thaispeáin sé brat Hezbollah agus é ar stáitse i Londain anuraidh, agus go raibh sé sin ina chomhartha tacaíochta don eagraíocht thoirmiscthe.

­D’fhoilsigh Kneecap ráiteas ar na meáin shóisialta inar shéan siad go ndearnadh aon choir agus gheall siad go ndéanfaidís cosaint ar “a gcearta” go fíochmhar.

­Thug siad le fios gur “ionsaí polaitiúil” é seo ón stát Bhriotanach atá dírithe orthusan mar “ealaíontóirí ó phobal faoi chois”.

Ar Seachtain, míníonn an t-iriseoir Ciarán Dúnbarrach cad a thit amach inniu, taobh istigh den chúirt agus taobh amuigh de.

­

­Foclóir:

­

Bratach: Flag

­

Léirigh: To convey or demonstrate

­

Mídhleathach: Illegal

­

Dodhéanta: Impossible

­

Stát sceimhlitheoireachta: Terrorist State

­

Abhcóide: Barrister

­

Neamhchoitianta: Uncommon

­

Achrann: Agro

­

Ionchúisitheoir: Prosecutor

­

Blaiseadh: Flavour

­

Comhghuaillíocht: Alliance

­

In aghaidh an dlí: Against the law

­

Cosantóirí: The defence

­

Mearbhall: Bafflement

­

Comhghleacaí: Colleague

­

Aineolas: Ignorance

­

De réir dealraimh: Apparently

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tá Comhairle Chontae Mhaigh Eo ag earcú Comhordaitheoir Ar Thithe Folmha sa Ghaeltacht, agus beidh dualgais acu sna Gaeltachtaí fud fad na tíre.

­

Ach, an bhfuil aon fhiúntas leis an ról agus an ndéanfaidh sé rud ar bith chun dul i ngleic leis an ghanntanas tithíochta?

­

Thug iriseoir Gaeltachta Seachtain, Áine Ní Bhreisleáin, leargás ar an cheapúchán úr.

­

Foclóir:

­

Tithe folmha: Vacant homes

­

Tréigthe: Abandoned

­

Fadhb ar leith: A particular problem

­

Folláin: Healthy

­

Go sainiúil: Uniquely

­

Suntasach: Considerable

­

Éileamh: Demand

­

Seal: A period of time

­

Go buan: Permanently

­

Deontas: Grant

­

Earcú: Hiring

­

Farsing: Extensive

­

Cónaitheacht: Residency

­

Fo-oifigigh: Junior Officers

See omnystudio.com/listener for privacy information.