50 bliain ó shin, chuaigh beirt bhall den IRA Sealadach i mbun ghnímh a chuir cor nua i stair na hÉireann.

Bhí leannáin Eddie Gallagher agus Marion Coyle ar aon sa phríosún. Mar sin, bheartaigh an bheirt acu iad a scaoileadh saor ar bhealach éigin.

Ach, d’imigh an eachtra a bheartaigh siad go hiomlán as smacht.

Ar Seachtain, cuimhníonn an Dr. Mícheál Ó hAodha, leachtóir in Ollscoil Luimnigh, siar ar fhuadach Tiede Herrema, eachtra a tharraing aird an domhain ar Éireann.

Foclóir:

Fuadaigh: Kidnap

Léigear: Siege

Géill: Yield

Níos críonna: More shrewd

Tionscol: Industry

Gabh: Capture

Ar éigean: Scarcely

Áibhéil a dhéanamh: To exaggerate

Bá: Affinity

Báúil: Friendly

Ar teitheadh: Fleeing

Páirtí: Partner

Neamhghnách: Unusual

Oilte: Proficient or trained

Ficheall: Chess – fi - hill

Aigne: Mind

Níos boige: Softer

Diúl: Suck - dule

Eisceachtúil: Exceptional

Leannáin: Lovers

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Cé comh deacair is atá sé tabhairt faoin oideachas trí Ghaeilge – go háirithe mura bhfuil mórán den teanga agat sa chéad dul síos.

I gclár faisnéise nua a chraolfar ar TG4 oíche Dé Luain, buaileann an tionchaire ar líne, Kayleigh Trappe, le daoine fud fad na hÉireann a rinne díreach sin agus iad ag freastal ar na Boird Oideachais agus Oiliúna, nó mar is fearr aithne orthu, na ETBanna.

Thapaigh Tessa Fleming an deis labhairt le Jean Gilger atá ag obair leis na ETBanna faoi na scéalta pearsanta taobh thiar den chlár.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tá cás sceimhlitheoireachta in aghaidh Liam Óg Ó hAnnaidh, rapálaí ón bhanna ceoil Kneecap, caite amach ag an chúirt i Sasana.

Bhí sé curtha ina leith gur thaispeáin sé brat Hezbollah agus é ar stáitse i Londain, agus go raibh sé sin ina chomhartha tacaíochta don eagraíocht thoirmiscthe.

Seo an tríú huair do Liam Óg teacht os comhair na cúirte i dtaca leis an gcúiseamh seo, ach cuireadh moill ar an bhreithiúnas roimhe seo mar gheall ar argóintí dlí teicniúla.

­

Labhair an t-iriseoir Ciarán Dunbar ar Seachtain faoin mhéid a tharla sa chúirt inniu.

­

Foclóir:

Ionchúisitheoir: Prosecutor

­

Máguaird: Environs

­

Cúiseamh: Charge

­

Neamhchiontach: Innocent

­

Cinneadh: Decision

­

Cloí: Abide by

­

Trídhathach: Tricolour

­

Slad: Plunder

­

Míchuí: Inappropriate

­

Cosc: Ban

­

Camchuairt: Tour

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Beidh díreach triúr iarrthóirí ag dul san iomaíocht sa toghchán uachtaránachta, agus is iad ar fad ainmnithe ag Páirtithe an Oireachtais. Ach cad é faoi na hiarrthóirí neamhspleácha, iad siúd nach raibh in ann an tairseach a bhaint amach agus a n-ainm a chur ar an ballot paper? Agus le lá na vótála ag teanadh linn, cén cineál Uachtaráin atá uainn anois? Ar Seachtain, tugann Ursula Savage, tráchtaire polaitíochta, spléachadh ar na hiarrthóirí, na conspóidí agus na knock-backs atá feicthe againn san fheachtas go dtí seo.

Foclóir:

Toghcheantar: Constituency

Dul ar scor: Retire

Deimhnithe: Confirmed

Siar is aniar: Back and forth

Comhbhá: Empathy or kinship

Iarrthóirí neamhspléacha: Independent candidates

Comhairle áitiúla: Local authority

Ainmniúchán: Nomination

Tairseach: Threshold

Rathúil: Successful

Luachanna: Values

A mhalairt: The opposite

Droch-tháithí: Bad experience

Ní chuireann sí fiacail ina cuid focail: She doesn’t mince her words

Maitheas: Good or benefit

As an ghnáth: Out of the ordinary

Seicteachas: Sectarianism

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Chuaigh na mílte Gaeilgeoirí chun sráide i mBaile Átha Cliath Dé Satharn sa chéad agóid náisiúnta ar son na Gaeilge san ardchathair le breis agus deich mbliana. Ach an raibh duine ar bith ag éisteacht leo?

Ar Seachtain, phléigh na hiriseoirí Áine Ní Bhreisleáin agus Ciarán Dunbar faoin mórshiúil stairiúil le Tessa Fleming.

Foclóir:

• Éileamh: Demand

• Fiúntas: Merit or value

• Aird: Attention

• Gríosaigh: Incite

• Meastachán: Estimation

• A neartú: To strengthen

• Feiceáileach: Visible

• Cuí: Proper

• Feirsteach: Someone from Belfast

• Bratach: Flag

• Tapaigh: To seize or grasp

• Díolúintí: Exemptions

• Breatnaise: Welsh

• A dhath: Diddly-squat or nothing

• Tithe folmha: Vacant homes

• Maram: I suppose

• Cáinaisnéis: Budget

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Ní rud a fheictear go minic é – slua mór de Ghaeilgeoirí ag bailiú le chéile ar shráideanna na hardchathrach – agus iad feargach. Is í seo an chéad agóid náisiúnta - thuaidh agus theas - ar son an Ghaeilge le breis agus deich mbliana. Cén fáth a bhfuil siad ag dul chun sráide, agus an seasann an phobal gan Gaeilge, leo?

Láithreoir: Tessa Fleming, Aoi: Róisín Ní Chinnéide

Foclóir:

Bainisteoir Abhcóideachta: Advocacy manager

Reachtaíocht: Legislation

Cuí: Proper

Scagadh: Sifting through or vetting

Ag dul chun sráide: Taking to the streets

Bagairt: Threat

Ag gníomhú: Taking action

Cothromaíocht: Balance

A mheá: To weigh up

Ag snámh in aghaidh easa: To swim against the current

Maoiniú: Funding

Lom: Bare or naked

Caiteachas: Spending

Ar bhonn rialta: On a regular basis

Dúbailt Doubling

Sprioc: Aim or goal

Rochtain: Access

Eiseamláir: Role model

Uaillmhianach: Ambitious

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tá mionchabhlach de thuairim is 50 bhád ar a bhealach go Gaza – agus tá Éireannaigh ina measc siúd atá ar bord.

Tá na céadta daoine ó thíortha fud fad an domhain mar chuid den Global Sumud Flotilla agus é ar intinn acu cabhair dhaonnúil a thabhairt isteach do mhuintir Gaza.

Tuairiscíodh oíche Dé Luain gur bhuail drón ceann de na báid sa Túinéis áfach.

Chuir an Global Sumud Flotilla físeán in airde ar na meáin shóisialta a léiríonn solas geal ag bualadh an bháid. Níor gortaíodh aon duine.

Ach diúltaíonn údaráis na Túinéise gur drón a bhí i gceist.

Deir lucht eagraithe an chabhlaigh nach gcuirfidh eachtraí sa Túinéis stop lena dturas agus go leanfaidh siad orthu.

Tá Naoise Dolan ina cuid den iarracht seo agus labhair sí le Seachtain.

Foclóir:

Eachtra: Incident

Cinedhíothú: Genocide

Ionsaí: Attack

Rogha: Choice

An Túinéis: Tunisia

Toradh: Result

Ag taobhú: Siding with

Ceachtanna: Lessons

Sonraí: Details

Éalú: Escape

Siombalachas: Symbolism

Daonna: Humane

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tá an teicneolaíocht fite fuaite i mbeagnach gach gné dár saoil laethúil. Mar sin féin, ní thuigeann muid i gcónaí an taobh diúltach den nuálaíocht seo, cé go bhfuil na bagairtí a bhaineann le Big Tech feicthe againn arís agus arís eile. Oibríonn Pat de Brún agus a fhoireann chun an dochar atá á dhéanamh ag na comhlachtaí teicneolaíochta a nochtadh.

Láithreoir: Tessa Fleming, Aoi: Pat de Brún (Head of Big Tech Accountability le Amnesty International)

Foclóir:

Cearta daonna: Human rights

Imscrúdú: Investigation

Mífhaisnéis: Misinformation

Abhcóideacht: Advocacy

Gníomhaíochas: Activism

Cos ar bolg: Oppress

Brabús: Profit

Gealltanais folmha: Empty promises

Claontacht: Bias

Marfach: Leathal

Fianaise: Evidence

Cinsireacht: Censorship

Ardán: Platform

Rialtas Údarásach: Authoritatian Government

Cosaintóirí cearta daonna: Human rights defenders

Tacú: support

Sárú: Infringement or breach of

Airdeallach: Alert

Cinedhíothú: Genocide

Dualgas: Obligation

Dearadh: Design

See omnystudio.com/listener for privacy information.