Het Groot Dictee der Nederlandse Taal komt er weer aan! Een goed moment om eens stil te staan bij onze spelling. Hoe is de spelling eigenlijk ontstaan en waarom precies? Welke spelfouten worden er het meest gemaakt? En, zijn Vlamingen echt beter in spelling dan Nederlanders? Verder komt de beruchte pannenkoek-spelling aan bod en proberen we een antwoord te vinden op de vraag waarom spelling altijd zoveel emotie oproept. We praten erover met doorgewinterde Onze Taal-taaladviseur Roos de Bruyn.

• Woordenlijst.org: de officiële spelling van het Nederlands
• Het Groot Dictee op NPO Radio 1
• De complete spellinggeschiedenis
• Het Taalloket op de website van Onze Taal
• Spelling & Groene Boekje op de website van het Instituut voor de Nederlandse Taal
• Het Woordenboek der Nederlandsche Taal

Afsluitend fragment: Ronald Plasterk en Helen de Hoop in het tv-programma De Wereld Draait Door

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

De winnaar van de Taalboekenprijs 2025 schreef een compact maar veelomvattend boek over de symbiose tussen mens en taal: Wat taal verraadt. Een kleine geschiedenis van brein tot beschaving. We spreken de auteur, hoogleraar Nederlandse taalkunde en historische taalkunde Freek Van de Velde, over hoe taal samenhangt met regio en klimaat, waarom talen in de bergen complexer zijn en hoe geschreven en gesproken taal elkaar beïnvloeden. En ook over dat talen eigenlijk niet bedoeld zijn om te leren en dat taalkundigen liever hun tandenborstel uitlenen dan hun terminologie.

Deze aflevering is opgenomen op het Taalfeest op 11 oktober in TivoliVredenburg, Utrecht. De afsluiter van de Week van het Nederlands 2025.

• Freek Van de Velde op de website van KU Leuven
• Boek Wat taal verraadt bij Onze Taal

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

Taalkundige Khalid Mourigh groeide op met het Nederlands — de 'leuke taal' — maar toen hij ouder werd kreeg hij steeds meer belangstelling voor het Tamazight (ook wel bekend als Berbers), de taal van zijn vader en opa. Hij onderzocht het Ghomara-Tamazight in de bergen van de Rif, en kreeg ook steeds meer interesse voor de Berber-cultuur. Terug in Nederland richtte hij zich op de straattaal van jongeren in Gouda, die zzzeg mar zzzo praten. We spraken hem over zijn jeugd, over het Berber en, uiteraard, over straattaal.

Voor nu zijn we er even tussenuit, tot na de zomer!

• Website Khalid Mourigh
• Boek 'Denkend aan Hollands'
• Boek 'De gast uit het het Rifgebergte' (over zijn opa)
• Straattaalwoordenboek.nl
• 'Murks en straattaal' (2001) boek van Jacomine Nortier
• Fragment van de band Ithran
• Fragment van de voetballer Noa Lang
• Hè? Oh! Hmm. Hèhè! Aflevering met Mark Dingemanse

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

Wat zijn 'tot machines gemaakten'? Waarom kwispelt een hond naar links? En wat staat er in de korte briefjes van de wolf? In deze aflevering praten we met Bibi Dumon Tak, schrijfster, dierenambassadeur en nu ook gasthoofdredacteur van het dierentaalnummer van het tijdschrift Onze Taal. Een gesprek over dier-en-taal, over hoe je dieren een stem geeft in kinderboeken, over speciëcisme, en over het loeien van koeien. En over wolven — die door ons niet zo goed begrepen worden.

• Biografie van Bibi Dumon Tak op Wikipedia
• Het koeienparadijs (2017)
• De groetende koe, podcastaflevering met Leonie Cornips
• Themanummer 'Taal en dier' van het tijdschrift Onze Taal
• Dit boek is vóór de wolf (2024)
• Vandaag houd ik mijn spreekbeurt over de anaconda (2022)

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

Welke talen hoor je allemaal op het Eurovisiesongfestival? Waarom kiezen artiesten voor een bepaalde taal? En wat zie je als je het festival door een taalkundige bril bekijkt? In deze aflevering spreken we met iemand die daar alles van weet, taalkundige en Songfestivalliefhebber Paulette van der Voet. Paulette doet promotieonderzoek aan de universiteit van Umeå in Zweden en zette samen met haar collega's het vak 'Linguistics and the Eurovision Song Contest' op.

En verder gaat het uiteraard ook nog over de deelnemers van dit jaar: Red Sebastian (B, zingt in het Engels), KAJ (Z, zingt in het Fins-Zweeds), Erika Vikman (F, zingt in schunnig Fins en Duits) en Claude (NL, zingt in 't Engels en 't Frans) — waarbij we ook even stilstaan bij de vraag of je z'n naam uitspreekt als 'klaut' of 'kloot'.

• Het vak Linguistics and the Eurovision Song Contest
• Profielpagina van Paulette van der Voet
• Regels van het Eurovisiesongfestival
• Eurovisions Conferentie
• Liet International: songfestival voor minderheidstalen

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

Kleine woorden zoals hè en oh gebruiken we haast ongemerkt, maar ze zorgen er wel voor dat we soepel een gesprek kunnen voeren. Dit soort woordjes viel lang buiten het blikveld van onderzoekers, maar tegenwoordig krijgen ze veel belangstelling (zie ook het Boekenweek-essay van Paulien Cornelisse). Taalkundige Mark Dingemanse doet er onderzoek naar, en volgens hem zijn dit soort woordjes juist het kloppend hart van de taal. We spraken met hem over gesproken vraagtekens, hummende luisteraars, conversatiebeheer, sfeermakers en net-niet-woorden.

Gebruikte fragmenten:

• TEDxAmsterdam Mark Dingemanse: The power of 'huh'
• Paulien Cornelisse in De Taalstaat van 4 januari 2025
• Ig Nobel acceptatiespeech

Meer lezen:

• Website van Mark Dingemanse
• Tussenwerpsels in de Algemene Nederlandse Spraakkunst
• Boekenweek 2025 met als thema 'Je moerstaal' en Hèhè, het bijbehorende essay van Paulien Cornelisse

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

Het klinkt spannend: kun je een misdaad oplossen door taalonderzoek? En wat onderzoek je dan precies? In deze aflevering spreken we met een heuse taaldetective, iemand die werkt op het snijvlak van taal en recht: forensisch taalkundige Meike de Boer. Over auteursanalyse, onverstaanbare opnames en dadersprofielen.

Gebruikte fragmenten:

• Nieuwsbericht van Omroep West over de vermissing van Orlando
• Voorbeelden uit de misdaadseries Hawaii Five-O en Line of Duty
• Website van Meike de Boer: https://linguaforensica.com/

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com

Voor de nieuwste trends moet je op TikTok zijn, ook voor de nieuwste taaltrends. Daarover praten we in deze aflevering met Ludmilla Coornstra. Ze is zillennial, chronisch online en redacteur bij het tijdschrift Onze Taal, waarin ze sinds kort ook een rubriek schrijft over de taaltrends op sociale media. Een gesprek tussen een babyboomer, een zillennial en een millennial over generaties, memes, loeven, mandjes doen, gen Z'ers die marketingscripts schrijven en bovenal: breinrot.

Meer breinrot:
Hoe zat het ook alweer met die generaties?
Know Your Meme
Gen Z'er schrijft marketingscript voor AH Gorredijk (TikTok)
No cap in Urban Dictionary
Loev je het wel, loev je het niet of loev je het wel/niet? (Soortkill in NRC)
Omroep Maxim: Meneer Mandje
Very demure, very mindful (TikTok)
Gen Z'er schrijft marketingscript voor de bibliotheek (TikTok)
Millenial pause (TikTok)
Eerste aflevering Onze Taal-rubriek 'Taaltrends'

Veel gen Z-woorden vind je ook in het Woordenboek van Nieuwe Woorden.

Over taal gesproken is een samenwerking van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) en het Genootschap Onze Taal. Presentatie: Laura van Eerten en Raymond Noë. Concept & productie: Laura van Eerten. Muziek: Michel van der Zanden. Logo: Matthijs Sluiter (Studio Het Mes). Contact: overtaalgesproken@gmail.com