Yeni Yıl, Conatus ve Hayatın Küçük Ritmi

Yeni yıl genellikle büyük kararlarla, listelerle ve “başka biri olma” hayaliyle karşılanır.
Oysa insanın değişimle kurduğu ilişki, çoğu zaman bu büyük hedeflerden çok daha eski, çok daha derin bir yerden beslenir.

Bu bölümde; yeni yıl kararlarını motivasyon diliyle değil,
insanın var olmaya devam etme içgüdüsüyle ele alıyoruz.
Spinoza’nın conatus kavramından, davranış bilimci Katy Milkman’ın taze başlangıç etkisine;
gündelik alışkanlıklardan sinemanın sessiz anlatılarına uzanan bir yolculuğa çıkıyoruz .

Belki de değişim dediğimiz şey;
daha hızlı olmak değil,
durmadan ama acele etmeden yürümeyi hatırlamaktır.

⸻

📚 KAYNAKLAR & İLHAM METİNLERİ

Felsefe
• Baruch Spinoza
Ethica (Ethics)
– Conatus: Varlığın kendini sürdürme ve kudretini artırma eğilimi

Davranış Bilimi & Psikoloji
• Katy Milkman
How to Change
(Türkçe: Neden Değişmek Zor Gelir?)
– Taze başlangıç etkisi
– Kimlik temelli alışkanlıklar (Identity-based habits)

Edebiyat
• Ahmet Hamdi Tanpınar
Beş Şehir
“Biz zamanın içinden geçmiyoruz; zaman bizde iz bırakıyor.”
• Cem Akaş
Yeni yıl kararları üzerine denemeler
“Karar değil, yön belirleyin.”

Sinema
• Sweet Bean (An) – Naomi Kawase, 2015
– Günlük ritimler, sabır ve yavaşça var olmaya devam etme
• The Straight Story – David Lynch, 1999
– Acele etmeyen ama durmayan bir varoluş anlatısı


******