Merhaba. Ben Melih Bayram Dede. Teknoloji ve hayata dair görüşlerimi paylaştığım podcast yayınıma hoş geldiniz. Bu hafta ‘Lambalı radyodan TikTok’a’ ve ‘Elektronik kitap eskir mi?’ konusundan söz edeceğim. Hazırsanız, hemen başlayalım:

+

Fırsat buldukça teknoloji ve medya ilişkisinden söz ediyorum. Çünkü teknolojinin gelişmesiyle haber üretim yöntemleri de haber tüketim yöntemleri de değişime uğradı. Haber üretme tarzından, haber formatının değişmesine kadar farklı etkenler doğurdu, gelişen teknoloji. Haber tüketicisi açısından baktığımızda, habere ulaşma ve haberi tüketme alışkanlıkları büyük bir devrim geçirdi. Dedelerimizin akşamdan akşama lambalı radyo başında cep saatlerini tıkır tıkır kurdukları ve ardından kulak kabarttıkları ‘ajans’ dedikleri tek sesli bültenlere mahkûm değiliz artık.

(...)

+

Bu yayında değineceğim bir başka konu ise ‘Elektronik kitap eskir mi?’ başlığı olacak. Elinize geçen eski bir kitabı okumaya çalıştığınızda sorunla karşılaşmazsınız. Muhtemelen ilk günkü gibi okuma deneyimi yaşatır size. Kâğıda basılı kitap, kalıcı hasar görmemişse, sorunsuz iş görür. Peki elektronik kitapta durum nedir? E-kitapların, her zaman sorunsuz çalışacağı gibi yaygın bir kanaate sahibiz. Basılı kitaplar içinse tam tersi, yıpranma riski olduğu fikri yerleşmiştir zihnimize. Bu yaygın kanaatin aksine, satın aldığınız bir e-kitabı yıllar sonra okumak istediğinizde bunu çoğunlukla başaramazsınız. Çünkü e-kitap formatları değişmiş, sahip olduğunuz e-kitap okuyucu yetersiz hâle gelmiştir, gelişen teknoloji karşısında. (...)

+

Bu haftaki podcast yayınımda ‘Lambalı radyodan TikTok’a’ ve ‘Elektronik kitap eskir mi?’ konusundan söz ettim. Bana ulaşmak isterseniz, iletişim bilgilerimi aşağıda bulabilirsiniz. Başka bir yayında daha buluşmak üzere hoşça kalın.

+

İletişim Bilgilerim:

Instagram: https://www.instagram.com/melihbayramdede

Tiktok: https://www.tiktok.com/@melihbayramdede

Twitter: https://twitter.com/melihbayramdede

Facebook: https://www.facebook.com/melihbayramdedecom

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/melihbayramdede

YouTube: https://www.youtube.com/melihbayramdede

E-Posta: mbd@melihbayramdede.com

Merhaba. Ben Melih Bayram Dede. Teknoloji ve hayata dair görüşlerimi paylaştığım podcast yayınıma hoş geldiniz. Bu hafta ‘Sesin ve sözün ağırlığı’ ve ‘Yazım tarzınız sizi ele veriyor’ konusundan söz edeceğim. Hazırsanız, hemen başlayalım:

+

Son dönemde videolu örneklerini görsek de ses kayıtlarının internetten düzenli şekilde paylaşılmasına ‘podcast’ diyoruz. İnternete bağlanabilen herhangi bir cihazdan dinlenebilen ve genellikle bir konuya odaklanan ‘podcast’ler, radyoya benzese de en büyük farkı, yayının radyo gibi akıp gitmemesi.

İstediğiniz zaman, istediğiniz yerde dinleyebilmeniz için, ilgilendiğiniz ‘podcast’lere abone oluyorsunuz ve eğer gerekli ayarlamaları yapmışsanız, yeni bölümler cihazınıza -örneğin akıllı telefonunuza- otomatik indiriliyor. Size de keyifle dinlemek kalıyor.

(...)

+

Bu yayında değineceğim bir başka konu ise ‘Yazım tarzınız sizi ele veriyor’ başlığı olacak.

+

Bir metnin, kimin tarafından yazıldığını tespit etmek için 19. yüzyıldan bu yana ‘Stilometri’ adı verilen bir teknik kullanılıyor. Yazarın dilsel stili, üslûbu, sık kullandığı kelimeler, bağlaç tercihleri, hatta yazım hatalarının analiziyle kimlik tespiti kolaylaşıyor.

Bir kitabı kimin yazdığını tespit etmekten, bir intihar notunun gerçekte kimin kaleminden çıktığını belirlemeye kadar geniş bir alanda kullanılabilir Stilometri tekniği. Adli Dilbilim de Stilometri tekniğinden yararlanıyor.

(...)

Bu haftaki podcast yayınımda ‘Sesin ve sözün ağırlığı’ ve ‘Yazım tarzınız sizi ele veriyor’ konusundan söz ettim. Bana ulaşmak isterseniz, iletişim bilgilerimi aşağıda bulabilirsiniz.. Başka bir yayında daha buluşmak üzere hoşça kalın.

+

İletişim Bilgilerim:

Instagram: https://www.instagram.com/melihbayramdede

Tiktok: https://www.tiktok.com/@melihbayramdede

Twitter: https://twitter.com/melihbayramdede

Threads: https://www.threads.net/@melihbayramdede

Facebook: https://www.facebook.com/melihbayramdedecom

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/melihbayramdede

YouTube: https://www.youtube.com/melihbayramdede

E-Posta: mbd@melihbayramdede.com

Yavaş gazetecilik

Merhaba. Ben Melih Bayram Dede. Teknoloji ve hayata dair görüşlerimi paylaştığım podcast yayınıma hoş geldiniz. Bu hafta ‘Yavaş gazetecilik’ ve ‘Gazetecilere güven’ konularından söz edeceğim. Hazırsanız, hemen başlayalım:

+

Teknoloji, haber üretim ve dağıtım süreçlerini hızlandırdı. Televizyon kanallarının altyazılarıyla hayatımıza giren son dakika haberciliği, internet yayınları ve sosyal medyayla ivme kazanarak daha yoğun bir rekabetin içine sürükledi gazeteciliği.

Hemen her saniye bir son dakika ya da flaş gelişme, maruz kaldığımız bütün ekranlara düşüyor. Çıldırmışçasına haber iletme telâşı, çoğu zaman durup düşünecek ve olayların arka planını derinlemesine anlayacak zaman bırakmıyor. Hâl böyle olunca, derinlikli araştırılmış, özenle yazılmış metinler bulmak güçleşiyor.

Bu gidişata dur diyen bir kavram var: Yavaş gazetecilik. Hızlı haber aktarma telâşı yerine olayları daha derinlikli araştırarak okurlara serinkanlılıkla ulaştırmayı temel alan yavaş gazetecilik kavramı, ilk kez 2007'de akademisyen ve eski gazeteci Susan Greenberg tarafından literatüre kazandırılmış.

(...)

+

Bu yayında değineceğim bir başka konu ise ‘Gazetecilere Güven’ olacak.

Araştırma şirketi Ipsos, 1983’ten beri İngiltere’de halkın çeşitli mesleklere olan güven düzeyini ölçen Doğruluk Endeksi adlı bir çalışma yürütüyor. Mesleklere olan güveni ölçümleyen uzun soluklu bu araştırmanın 2022 verilerinde önemli bulgular yer alıyor.

Bana göre bu araştırmadaki en ilginç veri, gazetecilere güvenin son 39 yılın en yüksek seviyesinde olması. Araştırmada, İngiliz halkının yüzde 29'u gazetecilere güvendiğini söylemiş.

Gazetecilere güvenin artması mesleğimiz için tabii ki olumlu bir gelişme. Ancak gazetecilik hâlâ en az güvenilen beş meslek arasında. Neyse ki algı olarak halen emlakçılar, politikacılar ve reklamcılardan daha iyi konumdayız.

(...)

+

Bu haftaki podcast yayınımda ‘Yavaş gazetecilik’ ve ‘Gazetecilere güven’ konusundan söz ettim. Bana ulaşmak isterseniz, iletişim bilgilerimi bu podcast’in detay bölümünde bulabilirsiniz. Başka bir yayında daha buluşmak üzere hoşça kalın.

+

İletişim Bilgilerim:

Instagram: https://www.instagram.com/melihbayramdede

Tiktok: https://www.tiktok.com/@melihbayramdede

Twitter: https://twitter.com/melihbayramdede

Facebook: https://www.facebook.com/melihbayramdedecom

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/melihbayramdede

YouTube: https://www.youtube.com/melihbayramdede

E-Posta: mbd@melihbayramdede.com

Merhaba. Ben Melih Bayram Dede. Teknoloji ve hayata dair görüşlerimi paylaştığım podcast yayınıma hoş geldiniz. Bu hafta ‘Sansür makinesi’ ve ‘Twitter, sadece Twitter değildir’ konusundan söz edeceğim. Hazırsanız, hemen başlayalım:

+

ABD İç Güvenlik Bakanlığı, 11 Eylül saldırılarından sonra terörle mücadeleden birinci derece sorumlu kurum olarak faaliyete geçti. Bu kurumun terörle mücadele görevinin yanında büyük bir sansür makinesi işlettiği ortaya çıktı.

Intercept adlı haber kuruluşunun ilk kez kamuoyuna duyurduğu bulgulara göre İç Güvenlik Bakanlığı, sosyal medya şirketleri Meta (Facebook, Instagram, WhatsApp), Twitter ile Wikipedia gibi kuruluşların yöneticileriyle 2020’den bu yana FBI’ın da katıldığı aylık toplantılar yaparak, içerik denetim mekanizmasına sahip oldu.

İç Güvenlik Bakanlığı, bu operasyonu Dezenformasyon Yönetim Kurulu adıyla hayata geçirdi. George Orwell’in 1984 romanındaki ‘Gerçek Bakanlığı’nı andıran kurul, sosyal medya ve internet âleminde neyin gerçek neyin gerçek dışı olduğuna yargı kararı olmadan karar verme yetkisi kazandı.

(...)

+

Twitter devletlerin, devlet başkanlarının, büyük şirketlerin, sivil toplum kuruluşlarının, gazetecilerin; velhasıl toplumda etkin neredeyse bütün kişi ve kurumların kullandıkları alternatifsiz bir haberleşme ağı. Resmî kurumlar en önemli açıklamalarını öncelikle Twitter’dan duyuruyor.

Twitter’ın Elon Musk tarafından 44 milyar dolara satın alınması sonrasında yapılmak istenen köklü değişiklikler, toplumun tüm katmanlarını etkiliyor. Âdeta bir ana iletişim omurgası misyonunu yüklenen Twitter’daki gelişmeleri bu nedenle yakından takip ediyoruz.

Şu an başka hırslar ve hedefler uğruna öngörülemez bir yola girmiş durumda olan Twitter, küresel bir haberleşme aracı olarak alternatifsiz olma konumunu koruyor. Dolayısıyla, bu mecrada alınacak her karar, bizi doğrudan etkiliyor.

(...)

+

Bu haftaki podcast yayınımda ‘Sansür makinesi’ ve ‘Twitter, sadece Twitter değildir’ konusundan söz ettim. Bana ulaşmak isterseniz, iletişim bilgilerimi bu podcast’in detay bölümünde bulabilirsiniz. Başka bir yayında daha buluşmak üzere hoşça kalın.

+

İletişim Bilgilerim:

Instagram: https://www.instagram.com/melihbayramdede

Tiktok: https://www.tiktok.com/@melihbayramdede

Twitter: https://twitter.com/melihbayramdede

Facebook: https://www.facebook.com/melihbayramdedecom

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/melihbayramdede

YouTube: https://www.youtube.com/melihbayramdede

E-Posta: mbd@melihbayramdede.com

Merhaba. Ben Melih Bayram Dede. Teknoloji ve hayata dair görüşlerimi paylaştığım podcast yayınıma hoş geldiniz. Bu hafta ‘Algoritmanın götürdüğü yere gitme’ ve ‘Yeni neslin seçimi’nden söz edeceğim. Hazırsanız, hemen başlayalım:

+

Seksen yaşında bir büyükannenin uzaklardaki torununa yazdığı mektuplardan oluşan Susanna Tamaro'nun Yüreğinin Götürdüğü Yere Git adlı kitabı bir dönem çok popülerdi.

Değişen gelenekler, altüst olmuş değerler karşısında hissettiklerini, torununa sevgiyle aktarmaya çalışan bu yaşlı kadın, gençliğinde yapmayı göze alamadığı şeyleri yapmasını torununa öğütlerken şöyle diyordu:

"Yapmaya değecek tek yolculuk, içimize yaptığımız yolculuktur; o özgün çağrıya kulak vermeli, yüreğimizin götürdüğü yere gitmeliyiz."

Yüreğimizi mi dinlemeliyiz yoksa mantığımızı mı? Bu konuda herkesin önceliği farklı olacaktır. Konuyu sosyal medyaya getirmek istiyorum. Peki biz farkında olmadan kanaatlerimizi şekillendiren algoritmanın götürdüğü yere gitmeli miyiz?

(...)

+

Bu yayında değineceğim bir başka konu ise ‘Yeni neslin seçimi olarak nitelendirdiğim TikTok’ olacak.

Fırsat buldukça TikTok’un sosyal ağları nasıl dönüştürdüğünden ve toplumsal etkilerinden söz etmeye çalışıyorum. Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre, gün geçtikçe daha fazla insan TikTok’u habere ulaşmak için tercih eder hâle geliyor.

Araştırma Amerika’da yapılmış olsa da bu tablo aslında tüm dünyayı etkisi altına alan bir dalgayı gösteriyor. Dikkat süresi giderek kısalan, okuma yerine izlemeyi tercih eden; hatta izlemeyi bile vakit kaybı gören, bir dakikalık videoyu bile bitirmeden sonrakine geçen bir kitle var karşımızda.

(...)

+

Bu haftaki podcast yayınımda ‘Algoritmanın götürdüğü yere gitme’ ve ‘Yeni neslin seçimi TikTok’tan söz ettim. Başka bir yayında daha buluşmak üzere hoşça kalın.

+

İletişim Bilgilerim:

Instagram: https://www.instagram.com/melihbayramdede

Tiktok: https://www.tiktok.com/@melihbayramdede

Twitter: https://twitter.com/melihbayramdede

Facebook: https://www.facebook.com/melihbayramdedecom

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/melihbayramdede

YouTube: https://www.youtube.com/melihbayramdede

E-Posta: mbd@melihbayramdede.com

Merhaba. Ben Melih Bayram Dede. Teknoloji ve hayata dair görüşlerimi paylaştığım podcast yayınıma hoş geldiniz. Bu hafta ‘Gazeteciliğin yol haritası’ ve ‘Ana mecra sosyal medya değil’ konusundan söz edeceğim. Hazırsanız, hemen başlayalım:

+

Pandemi, ardından ekonomik kriz ve Ukrayna Savaşı ile baş gösteren tedarik sorunu, tüm sektörleri etkiliyor. Bu noktada medya sektörü de yeni kararlar almak zorunda kalıyor. Basılı yayınların maliyet artışı ve gelirlerin azalması yeni stratejiler oluşturulmasını zorunlu kılıyor.

Reuters Gazetecilik Çalışmaları Enstitüsü'nün, 53 ülkeden 303 medya yöneticisiyle Kasım-Aralık 2022 arasında yaptığı; 2023 yılı için gazetecilik, medya ve teknoloji trendleri tahminlerini ortaya koyan raporu, medya açısından bizi neler beklediğine dair fikir veriyor.

Basılı ve dijital yayın arasında bir denge arayışı söz konusu. Bazı basılı yayınlar kapatılırken, dijitalden yola devam ediliyor. Ancak yeni basılı yayınların da yola çıktığı gözlemleniyor. Washington Post’un 60 yıllık dergisini kapatma kararı genelde gösterilen ilk olumsuz örneklerden.

+

Bu yayında değineceğim bir başka konu da ana mecranın sosyal medya olup olmadığı…

Son dönemde konvansiyonel medyada çalışan pek çok gazeteci işlerinden ayrılarak sosyal mecralar için içerik üretmeye başladı. Bu süreçte, büyük bir medya markasının çatısı altında yer almak yerine, kişisel markalaşmanın öne çıkmaya başladığını ve bunun ivme kazandığını görüyoruz.

Sadece ‘kullanıcı’ olduğunuz ve sık sık değişen içerik politikaları nedeniyle her zaman mağdur olma ihtimaliniz olan sosyal platformlar için içerik üretmek büyük risk. Günün sonunda, içerik ürettiğiniz mecranın kapatılması, satılması veya bambaşka bir forma bürünmesi mümkün olabiliyor.

Elon Musk’ın satın alması sonrasında Twitter cephesinde yaşananlar, bu endişeler açısından sadece küçük bir örnek. Gazetecilerin yazılı, sesli veya görsel içeriklerini yayınladıkları ana akım bir mecra yoksa ve sadece sosyal medyayı kullanır hâle gelmişlerse, durum çok vahim.

+

İletişim Bilgilerim:

Instagram: https://www.instagram.com/melihbayramdede

Tiktok: https://www.tiktok.com/@melihbayramdede

Twitter: https://twitter.com/melihbayramdede

Facebook: https://www.facebook.com/melihbayramdedecom

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/melihbayramdede

YouTube: https://www.youtube.com/melihbayramdede

Telegram: https://t.me/melihbayramdede

E-Posta: mbd@melihbayramdede.com

Merhaba. Ben Melih Bayram Dede. Teknoloji ve hayata dair görüşlerimi paylaştığım podcast yayınıma hoş geldiniz. Bu yayında, ‘Yankı odası ekonomisi’ ile ‘Bir Şeyleri Kaçırma Korkusu’ ve ‘Bir Şeyleri Kaçırmanın Getirdiği Rahatlama’dan söz edeceğim. 

+

Sosyal medya kullanıcıları son zamanlarda kapalı platformlara yöneliyor. WhatsApp ve Telegram üzerindeki gruplara üye olarak, orada konuşmaya, tartışmaya başlıyor. Konuşmak, tartışmak neyse de asıl tehlike, kapalı gruplarda paylaşılan içeriklerin doğruluğunda yaşanıyor.

Genellikle bu tür grupların kim ya da kimler tarafından kurulduğu belli değil. Arkalarında nasıl bir oluşum bulunduğunu, hangi amaca hizmet ettiğini göremiyorsunuz. Kullanıcı ilgisini sıcak tutmak için sürekli şok edici içerikler ve görseller paylaşılıyor.

Kullanıcıda medya okuryazarlığı bilinci olmayınca, paylaştığı bilgileri doğrulama şansı olmayan gruplara kolaylıkla üye olunabiliyor. Paylaşılan bilgiler, sorgulanmadan doğru kabul edilebiliyor. Bu da maalesef istenilen algıların toplumda yerleşmesine hizmet edebilecek bir risk.

+

Bu yayında değinmek istediğim bir başka konu da, ‘Bir Şeyleri Kaçırma Korkusu’ ve ‘Bir Şeyleri Kaçırmanın Getirdiği Rahatlama’…

Sosyal medyanın bize kazandırdığı her şeyden haberdar olma hâli, ‘Bir Şeyleri Kaçırma Korkusu (FOMO - Fear of Missing Out)’ olarak adlandırılıyor. Bu yeni durum, hemen her şeye hâkim olma, her şeyi bilme, olan biteni kaçırmama kaygısı olarak açıklanabilir.

Her şeyden haberdar olma arzusu, başlangıçta keyifli bir aktivite gibi gelirken, bir süre sonra durumun hiç de böyle olmadığını kavrıyoruz. Telefonumuza gelen son dakika bildirimleri, gözümüzü nereye çevirsek karşımıza çıkan gündeme dair felâket haberleri, mutsuzluk olarak bize yansıyor.

Bir günde bir yıla sığacak gelişmenin zihnimize yüklenmesi, ağır geliyor bir noktadan sonra. Bir süre sonra bildirimleri sessize almaya başlıyor, kafamızı meşgul eden son dakika gelişmelerine kendimizi kaptırmamaya çalışıyoruz.

+

İletişim Bilgilerim:

Instagram: https://www.instagram.com/melihbayramdede

Tiktok: https://www.tiktok.com/@melihbayramdede

Twitter: https://twitter.com/melihbayramdede

Facebook: https://www.facebook.com/melihbayramdedecom

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/melihbayramdede

YouTube: https://www.youtube.com/melihbayramdede

E-Posta: mbd@melihbayramdede.com

Merhaba. Ben Melih Bayram Dede. Teknoloji ve hayata dair görüşlerimi paylaştığım podcast yayınıma hoş geldiniz. Bu hafta gazeteciler için en değerli platform ve TikTok’un yasaklanmasının yüksek sesle dillendiriliyor olmasından söz edeceğim. 

+

Son dönemin yükselen içerik trendi video. Herkes bir şekilde video üretmenin yollarını arıyor. İster sıradan bir internet kullanıcısı ister profesyonel gazeteci olsun; herkes kameranın karşısına geçmenin peşinde.

Okumak yerine izlemenin tercih edildiği; Gülten Akın’ın İlkyaz şiirindeki, “Ah, kimselerin vakti yok / Durup ince şeyleri anlamaya” mısralarını bana hatırlatan bir dönemin tam ortasındayız. Kimsenin okumaya değil, karşısındakini dinlemeye bile zamanı yok.

İçerik tüketenlerin birinci tercihinin video olduğunu bir kenara imleyerek, hâlâ yazıyı temel alarak içerik üreten biz gazeteci ve içerik üreticilerini ilgilendiren bir araştırmadan bulgular paylaşmak istiyorum sizinle. Amaç, karşımızdaki tablo biraz daha netleşsin.

+

Bu yayında değinmek istediğim bir başka konu da TikTok’un yasaklanmasının yüksek sesle dillendiriliyor olması...

Batılı sosyal medya şirketlerinin en büyük rakibi dünya çapında 1 milyardan fazla aktif kullanıcıya sahip olan TikTok ve bu platformu kendileri için büyük tehlike olarak görüyorlar. Bu duruma ticari rekabetin ötesinde anlam yükleyenler ve devletlerin gücünü arkalarına almaya çalışanlar olduğunu görüyoruz.

Buna bir örnek, ABD’de düzenlenen Vox Media Code konferansında yaşandı. 30'un üzerinde ülkede 150'den fazla gazete ve dergi yayımlayan Almanya merkezli Axel Springer'in CEO'su Mathias Döpfner, TikTok’un yasaklanmasını istedi.

+

İletişim Bilgilerim:

Instagram: https://www.instagram.com/melihbayramdede

Tiktok: https://www.tiktok.com/@melihbayramdede

Twitter: https://twitter.com/melihbayramdede

Facebook: https://www.facebook.com/melihbayramdedecom

LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/melihbayramdede

YouTube: https://www.youtube.com/melihbayramdede

E-Posta: mbd@melihbayramdede.com