Welkom terug bij Hollanditis! Na een jaar pauze zijn we er weer!

In deze aflevering duiken Jeremy en Kees weer terug in de wereld van het linkse boek voor deel twee van deze aflevering.

We bespreken de opkomst van linkse uitgeverijen en boekhandels in de jaren '70 en '80. Denk aan Van Gennep en de Rooie Rat - plekken waar revolutionaire geesten samenkwamen.

Ook de overgang naar het digitale tijdperk komt aan bod. Is Facebook echt geen boek? En hoe zit het met de dominantie van het Engels online?

Wat is de toekomst van linkse media. Misschien moeten we terug naar het "oude internet" zonder big tech? Of toch maar gewoon lekker een boek lezen op de bank met een glas bietensap?

Aankomende events

- 2.Dh5 festival voor activisten en wereldversleutelaars (1-2 maart, Amsterdam)

Links

• The Social Dilemma - The Social Dilemma
• Cory Doctorow's craphound.com | Cory Doctorow's Literary Works - The Internet Con How to Seize the Means of Computation
• Uitgeven in de marge - Hoofdstuk over uitgeven in de marge, 1984
• lijst boekwinkels 1984 - Lijst boekwinkels uit het boek Het Linkse Boek In Beweging (1984)
• De allerlaatste Igor Cornelissen – GLOBALINFO - Recensie van het vijfde en laatste deel van Igor Cortnelissens memoires

Over de turbulente geschiedenis van sociale bewegingen in de polder. Begin jaren tachtig keek men in het buitenland verbaasd naar de massale vredesbeweging in Nederland die uit het niets leek te zijn opgestaan. De mensen hier hadden Hollanditis, of de "Dutch Disease" te pakken. Deze nieuwe podcast over de turbulente geschiedenis van sociale bewegingen in de polder laat zich inspireren door deze periode. We vertellen verhalen van de vredesbeweging tot kraken, over een rijk verleden van activisme, verzet en strijd in de lage landen. We graven deze geschiedenis op ter lering (ende) vermaak en inspiratie.

Hollanditis wordt gehost door Jeremy en Kees. Natuurlijk zijn die in van alles en nog wat onbezoldigd actief, als ze niet met een goed glas bietensap op de bank een boek zitten te lezen.

Kees is een luie huisvader en onderbetaalde zzp-er, maar ook al een leven lang op zoek naar rellen en bevrijdende revoluties (soms lukte dat bijna!) En fulltime amateur mediamaker (o.a. globalinfo.nl).

Jeremy is part time luie huisvader, part time army of one 'technical media support' en mede-organisator van het jaarlijkse 2.Dh5 festival voor activisten en wereldversleutelaars. Ook is/was hij voor of achter de schermen betrokken bij de podcasts Crash Course Economics, De Lockdown en Future Beyond Shell.

Hollanditis website

Copyleft - Kees & Jeremy - Radicale huisvaders

We beginnen ons historische verhaal als er nog niet eens boeken gedrukt worden. Maar hoe het zit in de Middeleeuwen valt te lezen in een recent boek daarover: middeleeuwse medemensen (uitgeverij Ertsberg)

De boekdrukkunst had een directe relatie met de protestantse boerenopstanden in de Middeleeuwen. Het boek Q ging er over, ook in het Nederlands vertaald. En vreemd genoeg overgenomen door extreemrechts om Trump en zo mee te promoten.

Protestanten, wederdopers, mennonieten, alles komt ter sprake. En aan de katholieke afvallige kant: de ketters (Katharen)

We razen ook even langs het laatste boek van David Graeber en David Wenslow, De Theorie van Alles

Spinoza, Aagje Deken en Betje Wolf (van Sarah Burgerhard) en natuurlijk Multatuli. Want het linkse boek in Nederland begon daar pas echt goed mee. En toen bestonden er nog niet eens boekwinkels

Jan Fortuin (1855-1940) was de eerste die, in de Tuinstraat in de Amsterdamse Jordaan, een linkse boekwinkel begon (en het aan de stok kreeg met oranjeklanten). Tot die tijd werd de verkoop gedaan door colporteurs, op straat.

Toen kwam Gerhard Rijnders en de Roode Bioscoop met de Rode Bibliotheek. De Roode Bioscoop bestaat overigens nog steeds. Het gedrukte woord was een wapen in de ontwikkeling der strijdende arbeidersklassde (zie ook: Intellectual Life British Working Classes Jonathan Rose)

Noam Chomsky vertelt ook hoe zijn politisering begon met de pamfletten die je op straat kon krijgen en verder gaat het over Rudolf Rocker en diens Nationalisme en Cultuur.

Boekenuitgever Rijnders richtte ook de eerste satirepartij op, de Rapaille partij

De sociaaldemocraten hadden de Arbeiderspers en de krant het volk (later het Vrije Volk)

De communisten Uitgeverij Pegasus en dichteres Henriette Roland Holst

en de Anarchisten Recht voor Allen. En de Vrije Socialist

Maar toen begon het fascisme op te komen, in Nederland betekende dat onder meer dat Duitse vluchtelingen Exil literatuur meebrachten

Maar ja toen kwam de tweede wereldoorlog en moest alles dat goed was ondergronds. Daarna deel 2...

Over de turbulente geschiedenis van sociale bewegingen in de polder. Begin...

In het tweede deel van de geschiedenis van de radicale arbeide(er)sstrijd in Nederland, pakken we de draad op bij het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Fascisten hadden in de paar jaar dat ze terreur konden zaaien, veel kapot gemaakt. Maar links kwam ook sterk uit de ondergrondse omdat ze moedig verzet hadden geboden. Vooral de communisten. Zie Eenheidsvakcentrale. Maar… Koude Oorlog en McCarthy-achtige toestanden maakten al snel weer een einde aan hun positie, waarna de sociaaldemokraten en hun NVV, later FNV weer het voortouw kregen.

In de relatieve marge was er nog het OVB, als voortzetsel van de anarchosyndicalystische stroming. Daaruit is later de Vrije Bond ontstaan, die nog steeds actief is.

In deze uitzending bespreken we die organisaties, en wordt ook een en ander afgewogen over de waarde van een grote logge en bureaucratische instelling als de FNV en of je daar nu wel of niet lid van moet worden.

Het gaat zelfs over wat arbeid is, behalve dan die karikatuur van een witte man in een overal in de fabriek. Hoe zit het bijvoorbeeld met – al dan niet betaalde – zorgarbeid?

Ook andere ontwikkelingen passeren de revue. Zoals de gele bonden en het trieste initiatief Alternatief voor Vakbond (AVV)

Maar ook de strategie van het organizing.

Natuurlijk duiken we ook weer in de naoorlogse geschiedenis, met de voor de arbeidsstrijd belangrijke opkomst van de welvaartsstaat, en daarbinnen de tegencultuur. We stippen even wat hoogtepunten uit die tijd aan, zoals de Telegraafrellenvan 1966 (damn wat een actie) en mei ‘68 (in Frankrijk en Nederland) en de bezetting van ENKA in Breda in 1972.

Maar waar loonarbeid is, is ook werkloosheid en zijn als je geluk hebt uitkeringen. De bijstandsbond is een organisatie van mensen met een uitkering. Zie hier de speciaal voor deze editie ingetiepte verslag van het voordeurdelersoproer in Nijmegen in 1984.

In de jaren tachtig ontstond binnen de kraakbeweging een Bond tegen arbeidsethos, voortbordurend op vergelijkbare bewegingen voor de oorlog waar we het in deel 1 over hadden.

Maar daarna denderen we verder door de geschiedenis, met een eervolle vermelding voor de Katholieke Werkende Jeugd (KWJ), de vrouwenstakingvan 30 maart 1981 (met een demonstratie met 30.000 mensen, die vooral over abortus ging) en we noemen natuurlijk ook Wilhelmina...