Hierdie episode gee ’n omvattende ontleding van die Suid-Afrikaanse varkbedryf in 2025: van biosekuriteit en Afrika-varkpes, tot Pork 360, graanpryse, varkvleisverbruik, genetika, kommersiële produksie, bemarking en die waarde­ketting. SAPPO se rol, die impak van hoë insetkoste, en die groei­geleenthede vir 2026 word volledig ontleed.

Die varksektor het moeilike jare oorleef: • Afrika-varkpes (AVP) in 2018 • COVID-19 • Rekordhoë graanpryse (mielies teen R6 000/ton in 2024)

In 2025 draai die sektor egter positief: • Graanpryse daal • Varkkarkaspryse styg • Hoër beesvleispryse weens Bek-en-Klouseer (BKS) skep verdere momentum vir varkvleis

Varkprodusente kan weer uitbrei, intensifiseer en vir 2026 beplan.

Twee-derdes van produksiekoste is voer (mielies & soja). Ten spyte hiervan het die sektor volhoubaar gebly deur:

• Beter slagkwaliteit • Hoër aantal varkies per sog • Massiewe genetiese verbeterings

Suid-Afrika gebruik wêreldklas varkgenetika: semen word elke 7 weke ingevoer. Varkproduksie is ’n hoogs berekende, skoon, tegniese proses.

Die bedryf funksioneer in verskeie modelle:

• Volledig geïntegreerde stelsels (produsent → abattoir → kleinhandel) • Geskeide sog- en groeieenhede • Waardekettinguitbreiding deur primêre produsente

Toetrede is duur en kapitaalintensief. Die kommersiële minimum skaal beweeg na 400 sôe, teenoor 200 ’n paar jaar gelede.

Biosekuriteit is die basis van oorleefbare varkproduksie.

• AVP-ervarings het praktyke verbeter • Geen BKS-gevalle in varke tydens die beesbedryf se uitbreking nie • Beweging in beheerde gebiede bly ’n uitdaging

Die varkbedryf gebruik gesertifiseerde siektevrye kompartemente (“geo-omheining”), ideaal vir intensiewe eenhede en streekgebonde handel.

SAPPO het ’n sterk nalatenskap van:

• Handelsmerkbou • Digitale bemarking • Resepontwikkeling • Karkasbalansering • Onderwys oor snitte soos varknek en vark-ribeye

Belangrike wanopvattings word aangespreek:

• Mite: varkvleis veroorsaak mangelontsteking • Mite: varkvleis is te vet (’n varktjop is ’n maer proteïen) • Mite: varkproduksie is onhigiënies

Varkvleisverbruik in SA is laag teenoor Europa of China – ’n groot groei­geleentheid.

Pork 360 (sedert 2013) verseker:

• Dierewelsyn • Biosekuriteit • Produksieprosesse • Volledige digitale naspeurbaarheid vanaf plaas tot abattoir

Dit is hoofsaaklik ’n B2B-kwaliteitsversekeringsprogram wat die hele waardeketting se vertroue bou.

SAPPO ondersteun kleiner boere (5 – 150 sôe) deur:

• Besigheidsontwikkelingsbestuurders • Produksie-opleiding • Biosekuriteitsopgraderings • Produktiwiteitswins

Hierdie boere kry beter toegang tot informele markte, mits hul standaarde op kommersiële vlak kom.

Varkboerdery funksioneer soos ’n geslote, gemeganiseerde fabriek waar:

• Genetika streng beheer word • Biosekuriteit alles bepaal • Produksie meetbaar en herhaalbaar is

Werkgroepe is skaars omdat fisiese byeenkomste groot siekterisiko’s inhou.

Suid-Afrika beleef sy ernstigste Bek-en-Kloueerseer (B&K) krisis in lewende geheue. Hierdie episode bied ’n omvattende ontleding van die huidige stand van sake, waarom die virus buite beheer is, die ekonomiese risiko’s, die mislukkings in beheer, en die terreinverskuiwende oplossings wat onmiddellik geïmplementeer moet word om ’n nasionale landboukatastrofe te voorkom.

Die bronne bied ’n in-diepte bespreking oor die kritieke toestand, die redes vir die huidige krisis, en die pad vorentoe.

Die sprekers is dit eens dat hierdie die ergste B&K-uitbraak van hul loopbane is.

• Die hoeveelheid positiewe gevalle volg ’n eksponensiële kurwe – dit word weekliks erger, nie beter nie. • Die siekte is nie meer beperk tot intensiewe produksiestelsels nie; stoet- en primêre boere word nou wyd geraak. • Laboratoriums is oorweldig en weke agter, met tot 400 monsters wat daagliks wag om getoets te word.

B&K is ’n virale siekte met drie subtipes in Suid-Afrika, wat letsels veroorsaak aan die bek en hoewe. Diere herstel oor die algemeen, maar die ekonomiese impak is massief.

• Melk word onverkoopbaar weens verhoogde somatiese seltelling. • Kwarantyn blokkeer beweging, slagtings en produksie; boere moet steeds voer teen vol koste.

• Diere word onmiddellik onbemarkbaar, veral vir voerkrale en uitvoerkanale.

• Finansiële impak is kleiner, maar onbeheerde beweging in hierdie segment is waarskynlik die grootste verspreider van die virus.

Diere word onwettig geskuif vir sosiale en kulturele geleenthede sonder permitte.

Trokke word nie behoorlik skoongemaak nie en dra die virus van plaas tot plaas. Geen gevolge vir nie-nakoming nie.

Verkeersbeamptes, kleinboere en die breër publiek verstaan nie die siekte of die permitregulasies nie.

Omdat B&K ’n staatsbeheerde siekte is, moet die staat beweging beheer – maar die proses is traag, hiërargies en onderbeman.

Huidige entstowwe veroorsaak dat diere positief toets, wat uitvoere blokkeer. Dit verhinder effektiewe massavaksinasie.

Papierstelsels faal. Tegnologie is ononderhandelbaar.

• ID Scan en digitale identifikasie: Pin-ligging, oorsprong, rooi sone-verifikasie en naspeurbaarheid vir elke dier. • Risikobestuur by veilings: Veilingshuise kan diere weier wat uit hoërisiko-areas kom of wat geen gesondheidsgeskiedenis het nie.

Inenting is die mees logiese, onmiddellike instrument om verspreiding te stop.

• Buffer-inenting werk en moet aggressief uitgebrei word. • Kapasiteit vir entstofproduksie moet dringend verhoog word. • Beheerde slagting vir ingeënte diere moet toegelaat word om finansiële verliese te beperk. • Toekomstige entstowwe wat onderskei tussen ingeënte en natuurlik besmette diere is ongeveer 12 maande weg.

Die staat het die mag om die polisie en weermag in te span vir bewegingbeheer. Dit gebeur egter nie, ten spyte van die omvang van die krisis nie.

• Dierebeweging moet onmiddellik streng gekontroleer word. • Afdwingbare stelsels moet ingestel word – privaat sektor sal waarskynlik eerste moet beweeg. • Boere, veilingshuise en voerkrale moet self risikosones definieer en aankoop uit sekere areas weier totdat beheer herstel is.

Suid-Afrika moet terugkeer na:

• streng, beproefde siektebeheer • tegnologie-gedrewe naspeurbaarheid • massabufferinenting • afdwingbare bewegingsbeheer

Sonder drastiese ingryping verloor Suid-Afrika sy uitvoermarkte permanent, met rampspoedige gevolge vir voedselsekuriteit, werksgeleenthede en kommersiële boerdery.