In deze aflevering onderzoeken Joost Diks en Inge Diepman hoe een executeur of vereffenaar tot goede keuzes komt bij het beheren van een nalatenschap. Wat mag wel, wat niet, en waar ligt de grens tussen een fout en aansprakelijkheid? De Hoge Raad besliste in 2008 dat een executeur beleidsvrijheid heeft, zolang hij handelt binnen de grenzen van goed executeurschap. Joost bespreekt voorbeelden uit de praktijk, zoals een executeur die aansprakelijk werd gesteld na de verkoop van een woning onder de WOZ-waarde. Ook komt aan bod hoe het inschakelen van professionals zoals makelaars of accountants kan helpen om risico’s te vermijden. Het verschil in zorgplicht tussen executeur en vereffenaar wordt toegelicht, net als het belang van ervaring en deskundigheid. Een aflevering over koers houden in soms troebel vaarwater.

Wat als een executeur zijn werk niet goed doet? In deze aflevering bespreken Joost Diks en Inge Diepman wanneer ontslag mogelijk is. Dat kan alleen bij gewichtige redenen, zoals fraude, wantrouwen met onderbouwing, gebrekkige informatievoorziening of ongeschiktheid. Aan de hand van gerechtelijke uitspraken worden deze gronden toegelicht. Ook komt aan bod dat rechters voorzichtig zijn met ontslag: soms weegt de voortgang van de afwikkeling zwaarder dan eerdere fouten. Verder blijkt dat erfgenamen het vaakst om ontslag verzoeken, maar ook schuldeisers kunnen er via een omweg voor zorgen dat de executeur wordt ontslagen.

In deze aflevering draait alles om controle en toezicht: hoe weet je als erfgenaam of een executeur of vereffenaar zijn werk goed doet? En wat kun je doen als je twijfelt aan een goed beheer van de nalatenschap? Joost Diks legt uit hoe de kantonrechter toezicht houdt op de vereffenaar, en hoe erfgenamen daar signalen kunnen afgeven of zelfs een aanwijzing kunnen vragen. Voor de executeur ligt dat anders: die wordt niet gecontroleerd door een rechter, maar moet zich houden aan een informatieplicht tegenover erfgenamen. De aflevering eindigt met een heldere conclusie: als erfgenaam ben je misschien niet de baas, maar je hebt wél rechten – en goed contact is de sleutel.

In deze aflevering wordt besproken wat een executeur of vereffenaar eigenlijk mag verkopen uit de nalatenschap – en wanneer. Ook komt de rol van de erfgenamen aan bod. Welke invloed hebben zij? Joost Diks legt uit dat er twee hoofdgronden zijn voor verkoop: het voldoen van schulden en het verantwoord beheren van de nalatenschap. Aan de hand van voorbeelden (zoals een instortend dak) laat hij zien dat verkoop soms noodzakelijk is, ook buiten het betalen van schulden om. Ook wordt duidelijk hoe verschillend het is voor een executeur (vaak zonder overleg) en een vereffenaar (met overlegplicht), en dat erfgenamen bij een vereffenaar zelfs naar de rechter kunnen stappen als ze het oneens zijn.

In deze aflevering staat de vraag centraal: wie krijgt er (eerst) betaald als een erfenis ook schulden bevat? Veel mensen realiseren zich niet dat bij een nalatenschap niet alleen bezittingen, maar ook schulden worden overgedragen. Er wordt uitgebreid uitgelegd welke soorten schulden er zijn – van erfbelasting tot legaten – en hoe deze juridisch geclassificeerd worden. Joost Diks pleit voor modernisering van het erfrecht, waarbij beneficiaire aanvaarding de standaard zou moeten zijn. De aflevering gaat bovendien in op het verschil tussen executele en vereffening in de behandeling van schuldeisers, en hoe de volgorde van schuldeisers wettelijk is geregeld. Alles draait uiteindelijk om de bescherming van erfgenamen én schuldeisers, zonder de menselijke kant uit het oog te verliezen.

In deze aflevering staat de allereerste fase van de afwikkeling centraal: het moment waarop een executeur of vereffenaar zijn of haar taak op zich neemt. Er wordt besproken wat de eerste stappen zijn, welke documenten en informatie nodig zijn en hoe een boedelbeschrijving wordt gemaakt – het overzicht van alle bezittingen en schulden. Praktische aandachtspunten zoals sleutels, verzekeringen, registers en erfbelasting komen aan bod, evenals valkuilen van niet-professionele executeurs. De aflevering biedt een hands-on overzicht van hoe de afwikkelaar gestructureerd en juridisch correct aan de slag gaat, met als doel: een transparante en zorgvuldige afwikkeling van de erfenis.

In deze aflevering wordt de afwikkeling van een nalatenschap benaderd als een proces in vijf duidelijke fasen: van inventarisatie en beheer, via liquidatie en betaling van schulden, tot het ter beschikking stellen van het overschot aan erfgenamen. Er wordt besproken dat niet alle nalatenschappen ingewikkeld zijn en dat erfgenamen ook zelf kunnen afwikkelen, eventueel met hulp van een professional. De rol van de executeur of vereffenaar wordt uitgelegd aan de hand van hun bevoegdheden, met aandacht voor hun juridische én andere verantwoordelijkheden. Ook komt aan bod hoe rekening en verantwoording afgelegd wordt en dat dit – afhankelijk van de situatie – van een simpel verslag tot een uitgebreid dossier kan variëren.

De eerste aflevering van seizoen 5 van ‘De Erfrechtadvocaat’ vormt de aftrap van een serie die volledig in het teken staat van de afwikkeling van nalatenschappen. Er wordt besproken wie de afwikkeling op zich neemt na een overlijden: een executeur (benoemd in het testament) of een vereffenaar (benoemd door de rechtbank).

Aan de hand van praktijkvoorbeelden en juridische uitleg wordt inzichtelijk gemaakt wat de verschillen zijn tussen een lichte en zware vereffening, en hoe de taken en verantwoordelijkheden van een executeur variëren afhankelijk van het aantal “sterren” dat hij of zij heeft. Ook wordt besproken wanneer het raadzaam is om een professionele vereffenaar in te schakelen. De aflevering begint feestelijk met een verrassingsbezoek van collega Bregje Boelens, die het team feliciteert met 50.000 luisteraars, en eindigt met een nieuw fenomeen: de “proost van Joost”.